AJALI za barabarani zinaua watu takribani milioni 1.25 duniani kila
mwaka wakati hapa nchini takwimu zinaonesha katika ajali za miezi sita
kuanzia Januari hadi Juni mwaka huu, watu 1,580 wameshapoteza maisha
kutokana na ajali hizo.
Tawimu zilizotolewa na Kamanda wa Kikosi cha Usalama Barabarani, Mohamed Mpinga zinaonesha kwamba marehemu hao 1,580 walitokana na ajali 5,152 ambapo watu waliojeruhiwa ni 4,659. Wanawake waliokufa kutokana na ajali hizo Kamanda Mpinga anasema ni 301.
Kati ya ajali hizo mkoa wa Mbeya ulikuwa unaongoza kwa kusababisha vifo vya wanawake wengi. Kutokana na kubainika kuwa ajali za barabarani zinachangia kwa kiasi kikubwa vifo vya wanawake na watoto hapa nchini, Chama cha Waandishi wa Habari Wanawake (Tamwa) kimezindua mradi unaolenga kupunguza ajali hizo.
Mradi huo ulizinduliwa hivi karibuni jijini Dar es Salaam na Kamanda Mpinga ambaye anabainisha kuwa idadi ya wanawake na watoto wanaokufa kutokana na ajali za barabarani ni kubwa, hivyo anawapongeza Tamwa kuanzisha mradi huo.
Lengo la mradi huo wa Tamwa ni kutoa elimu ya usalama barabarani kwa wananchi ili kusaidia kuokoa wanawake na watoto na ajali hizo.
Katika uzinduzi huo inaelezwa kuwa ajali nyingi zinazotokea barabarani ni kwa sababu ya uzembe unaofanywa na madereva na watembea kwa miguu kwa kupuuza sheria za usalama barabarani.
Katika mradi huo Tamwa inajikita katika maeneo manne ambayo ni ulevi wakati wa uendeshaji vyombo vya moto, uvaaji wa kofia ngumu (helmet) kwa waendesha pikipiki na abiria, kufunga mikanda na mwendokasi. Mpinga anasema sheria nyingi za barabarani zinatakiwa zifanyiwe marekebisho kwani watu wameshazizoea na hawaziogopi tena.
“Sisi tunaona sheria zetu zina upungufu na watu wamezizoea. Dereva akipelekwa mahakamani adhabu yake ni faini au kifungo, lakini anakwenda mahakamani akiwa ameandaa kabisa faini kwani anajua atalipa na kuondoka. Tukiweka kifungo kama makosa mengine madereva watakuwa na nidhamu.
“Vifungu vya sheria kuwa legelege vinatoa mwanya kwa madereva kusababisha ajali kwa uzembe, hivyo uwepo wa sheria ambazo zinatoa adhabu kali kama vile kifungo itasaidia kupunguza ajali za barabarani," anasema.
Anasema ana imani kwamba mradi ulioanzishwa na Tamwa utasaidia kupunguza ajali kwa kiwango kikubwa katika miezi sita ijayo. Mkurugenzi Mtendaji wa Tamwa, Edda Sanga anasema wameanzisha mradi huo kwa kuwashirikisha wadau mbalimbali wakiwamo waandishi wa habari katika kuufanikisha na hasa katika kusambaza elimu kwa umma. Sanga anasema baada ya kubaini wanawake na watoto wanaendelea kuangamia kwa ajali za barabarani zinazotokea kila siku nchini, Tamwa ikaona hilo si eneo la kupuuzia na hivyo kuanzisha mradi huo.
“Baadhi ya madereva huendesha magari yao bila kuzingatia sheria za barabarani na alama za mwendo gani wanatakiwa kuwa nao. Hata watembea kwa miguu wanapotumia barabara hawazingatii sheria. Mambo hayo yanachangia sana kusababisha ajali,” anasema.
Tatizo la unywaji wa pombe kwa madereva pia linatajwa kuwa ni sababu nyingine ya ajali za barabarani. Kiwango cha ulevi kinachoruhusiwa kwa madereva hapa nchini ni asilimia 0.08 ingawa ni kikubwa tofauti na kiwango kinachotambuliwa duniani cha asilimia 0.05.
“Waendesha bodaboda wamekuwa wakisababisha ajali wananchi wakiwemo wanawake na watoto kutokana na kukosa umakini, na ajali hizi husababisha vifo vingi kwa kuwa madereva na abiria wao hawavai kofia ngumu," analalamika Sanga.
Mtangazaji huyo mkongwe aliyewahi kuvuma TBC Taifa wakati huo ikiitwa Radio Tanzania, anasema ulevi kwa dereva, umuhimu wa kuvaa kofia ngumu kwa madereva na abiria wa bodaboda pamoja na kufunga mikanda katika mabasi na magari madogo ndivyo vitu ambavyo watajikita katika kuvitolea elimu.
Anasema watu wengi ambao ni abiria wa bodaboda wamekuwa wagumu kuvaa kofia ngumu kwa visingizio vya kuogopa kupata magonjwa ya ngozi bila kufikiria kuwa wanaweza kupata ajali mbaya, lakini kofia zikawaokoa kubaki walemavu au kufariki dunia.
“Kama watu wanaogopa kupata magonjwa kwa kuvaa kofia hizo basi wanatakiwa kuvaa kofia laini za plastiki na kisha kuvaa kofia ngumu kwa usalama wako,” anasema Sanga. Mratibu wa mradi huo kutoka Tamwa, Gladness Munuo, anasema mradi huo utakuwa endelevu ambapo wataanza kwa kukaa na madereva wa bodaboda na bajaji jatika jiji la Dar es Salaam na kisha kwenda mikoani.
“Mbali kutoa elimu kwa madereva, pia tutaongeza uelewa kwa waandishi wa habari katika suala la usalama barabarani kwa sababu wao wanasaidia katika kutoaji wa elimu,” anasema Gladness na kuongeza kuwa mradi huo pia utaangalia watembea kwa miguu.
Munuo anasema ajali za barabarani zinasababisha vifo vingi kuliko magonjwa na kwamba janga hilo ni la kimataifa ambapo takwimu zimekuwa zikiongezeka badala ya kupungua.
Anasema sababu zingine ambazo imegundulika kwamba zinazochangia ajali kuwa ni matumizi ya simu za kiganjani kwa dereva anapokuwa akiendesha gari, mwendo kasi, dereva kulazimisha kupita gari la mbele na kutokuwepo kwa alama za barabarani kwa baadhi ya maeneo.
Mhadhiri kutoka Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, Dk Godfrey Sansa, anasema kutokana na hali ya kiuchumi, mwanamke ni mtumiaji mkubwa wa vyombo vya usafiri ambavyo sio salama na hususani pikipiki na bajaji.
“Wajasiriamali wengi tunaowaona mitaani ni wanawake, wanasafiri hapa na pale kwa usafiri wa pikipiki na bajaji kutokana na urahisi wa nauli. Kwa hiyo ni rahisi sana kwao kupata ajali. Wanawake pia tunawakuta barabarani wakiuza mihogo hivyo ni rahisi pia maisha yao kuwa hatarini,” anasema Dk Sansa.
Sansa anawaasa waandishi wa habari kutumia kalamu zao kama chombo cha kuokoa maisha ya watu ambao wanateketea kwa ajali za barabarani katika kutafuta suluhisho la ajali na si kuishia kuripoti ajali na idadi za vifo. Pia anaishauri serikali kuwa na mfumo ambao utaweza kukusanya na kutoa taarifa sahihi za ajali kila zinapotokea.
“Hii itasaidia kufuatilia baada ya ajali ile, kwa mfano mtu huyo alikufa, familia yake ilibaki vipi? Kama hakufa aliumia pengine alipata ulemavu tujue anaishi vipi baada ya kupata ulemavu.”
Anasema katika suala hili kuwe na utaratibu wa kuihusisha pia jamii kuliko kutegemea taarifa za serikali pekee na taasisi zote zinazo tekeleza miradi ya aina moja kuwa na umoja katika kupambana na tatizo.
Tawimu zilizotolewa na Kamanda wa Kikosi cha Usalama Barabarani, Mohamed Mpinga zinaonesha kwamba marehemu hao 1,580 walitokana na ajali 5,152 ambapo watu waliojeruhiwa ni 4,659. Wanawake waliokufa kutokana na ajali hizo Kamanda Mpinga anasema ni 301.
Kati ya ajali hizo mkoa wa Mbeya ulikuwa unaongoza kwa kusababisha vifo vya wanawake wengi. Kutokana na kubainika kuwa ajali za barabarani zinachangia kwa kiasi kikubwa vifo vya wanawake na watoto hapa nchini, Chama cha Waandishi wa Habari Wanawake (Tamwa) kimezindua mradi unaolenga kupunguza ajali hizo.
Mradi huo ulizinduliwa hivi karibuni jijini Dar es Salaam na Kamanda Mpinga ambaye anabainisha kuwa idadi ya wanawake na watoto wanaokufa kutokana na ajali za barabarani ni kubwa, hivyo anawapongeza Tamwa kuanzisha mradi huo.
Lengo la mradi huo wa Tamwa ni kutoa elimu ya usalama barabarani kwa wananchi ili kusaidia kuokoa wanawake na watoto na ajali hizo.
Katika uzinduzi huo inaelezwa kuwa ajali nyingi zinazotokea barabarani ni kwa sababu ya uzembe unaofanywa na madereva na watembea kwa miguu kwa kupuuza sheria za usalama barabarani.
Katika mradi huo Tamwa inajikita katika maeneo manne ambayo ni ulevi wakati wa uendeshaji vyombo vya moto, uvaaji wa kofia ngumu (helmet) kwa waendesha pikipiki na abiria, kufunga mikanda na mwendokasi. Mpinga anasema sheria nyingi za barabarani zinatakiwa zifanyiwe marekebisho kwani watu wameshazizoea na hawaziogopi tena.
“Sisi tunaona sheria zetu zina upungufu na watu wamezizoea. Dereva akipelekwa mahakamani adhabu yake ni faini au kifungo, lakini anakwenda mahakamani akiwa ameandaa kabisa faini kwani anajua atalipa na kuondoka. Tukiweka kifungo kama makosa mengine madereva watakuwa na nidhamu.
“Vifungu vya sheria kuwa legelege vinatoa mwanya kwa madereva kusababisha ajali kwa uzembe, hivyo uwepo wa sheria ambazo zinatoa adhabu kali kama vile kifungo itasaidia kupunguza ajali za barabarani," anasema.
Anasema ana imani kwamba mradi ulioanzishwa na Tamwa utasaidia kupunguza ajali kwa kiwango kikubwa katika miezi sita ijayo. Mkurugenzi Mtendaji wa Tamwa, Edda Sanga anasema wameanzisha mradi huo kwa kuwashirikisha wadau mbalimbali wakiwamo waandishi wa habari katika kuufanikisha na hasa katika kusambaza elimu kwa umma. Sanga anasema baada ya kubaini wanawake na watoto wanaendelea kuangamia kwa ajali za barabarani zinazotokea kila siku nchini, Tamwa ikaona hilo si eneo la kupuuzia na hivyo kuanzisha mradi huo.
“Baadhi ya madereva huendesha magari yao bila kuzingatia sheria za barabarani na alama za mwendo gani wanatakiwa kuwa nao. Hata watembea kwa miguu wanapotumia barabara hawazingatii sheria. Mambo hayo yanachangia sana kusababisha ajali,” anasema.
Tatizo la unywaji wa pombe kwa madereva pia linatajwa kuwa ni sababu nyingine ya ajali za barabarani. Kiwango cha ulevi kinachoruhusiwa kwa madereva hapa nchini ni asilimia 0.08 ingawa ni kikubwa tofauti na kiwango kinachotambuliwa duniani cha asilimia 0.05.
“Waendesha bodaboda wamekuwa wakisababisha ajali wananchi wakiwemo wanawake na watoto kutokana na kukosa umakini, na ajali hizi husababisha vifo vingi kwa kuwa madereva na abiria wao hawavai kofia ngumu," analalamika Sanga.
Mtangazaji huyo mkongwe aliyewahi kuvuma TBC Taifa wakati huo ikiitwa Radio Tanzania, anasema ulevi kwa dereva, umuhimu wa kuvaa kofia ngumu kwa madereva na abiria wa bodaboda pamoja na kufunga mikanda katika mabasi na magari madogo ndivyo vitu ambavyo watajikita katika kuvitolea elimu.
Anasema watu wengi ambao ni abiria wa bodaboda wamekuwa wagumu kuvaa kofia ngumu kwa visingizio vya kuogopa kupata magonjwa ya ngozi bila kufikiria kuwa wanaweza kupata ajali mbaya, lakini kofia zikawaokoa kubaki walemavu au kufariki dunia.
“Kama watu wanaogopa kupata magonjwa kwa kuvaa kofia hizo basi wanatakiwa kuvaa kofia laini za plastiki na kisha kuvaa kofia ngumu kwa usalama wako,” anasema Sanga. Mratibu wa mradi huo kutoka Tamwa, Gladness Munuo, anasema mradi huo utakuwa endelevu ambapo wataanza kwa kukaa na madereva wa bodaboda na bajaji jatika jiji la Dar es Salaam na kisha kwenda mikoani.
“Mbali kutoa elimu kwa madereva, pia tutaongeza uelewa kwa waandishi wa habari katika suala la usalama barabarani kwa sababu wao wanasaidia katika kutoaji wa elimu,” anasema Gladness na kuongeza kuwa mradi huo pia utaangalia watembea kwa miguu.
Munuo anasema ajali za barabarani zinasababisha vifo vingi kuliko magonjwa na kwamba janga hilo ni la kimataifa ambapo takwimu zimekuwa zikiongezeka badala ya kupungua.
Anasema sababu zingine ambazo imegundulika kwamba zinazochangia ajali kuwa ni matumizi ya simu za kiganjani kwa dereva anapokuwa akiendesha gari, mwendo kasi, dereva kulazimisha kupita gari la mbele na kutokuwepo kwa alama za barabarani kwa baadhi ya maeneo.
Mhadhiri kutoka Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, Dk Godfrey Sansa, anasema kutokana na hali ya kiuchumi, mwanamke ni mtumiaji mkubwa wa vyombo vya usafiri ambavyo sio salama na hususani pikipiki na bajaji.
“Wajasiriamali wengi tunaowaona mitaani ni wanawake, wanasafiri hapa na pale kwa usafiri wa pikipiki na bajaji kutokana na urahisi wa nauli. Kwa hiyo ni rahisi sana kwao kupata ajali. Wanawake pia tunawakuta barabarani wakiuza mihogo hivyo ni rahisi pia maisha yao kuwa hatarini,” anasema Dk Sansa.
Sansa anawaasa waandishi wa habari kutumia kalamu zao kama chombo cha kuokoa maisha ya watu ambao wanateketea kwa ajali za barabarani katika kutafuta suluhisho la ajali na si kuishia kuripoti ajali na idadi za vifo. Pia anaishauri serikali kuwa na mfumo ambao utaweza kukusanya na kutoa taarifa sahihi za ajali kila zinapotokea.
“Hii itasaidia kufuatilia baada ya ajali ile, kwa mfano mtu huyo alikufa, familia yake ilibaki vipi? Kama hakufa aliumia pengine alipata ulemavu tujue anaishi vipi baada ya kupata ulemavu.”
Anasema katika suala hili kuwe na utaratibu wa kuihusisha pia jamii kuliko kutegemea taarifa za serikali pekee na taasisi zote zinazo tekeleza miradi ya aina moja kuwa na umoja katika kupambana na tatizo.
0 comments:
Post a Comment